Tầng đối lưu là tầng có mức thấp nhất trong bầu khí quyển của Trái đất, kéo dài từ bề mặt trái đất đến đầu của tầng bình lưu, đây là nơi mà tầng ôzôn được tìm thấy. Tầng đối lưu bao gồm không khí mà chúng ta hít thở và tất cả các quá trình khí tượng và khí hậu trên hành tinh. Vì lý do này, tầng đối lưu là một trong những lớp quan trọng nhất của bầu khí quyển Trái đất. Trong bài viết này cùng Dự Báo thời tiết tìm hiểu rõ hơn về tầng đối lưu là gì, vị trí, đặc điểm và vai trò của tầng đối lưu như thế nào nhé. 

Tầng đối lưu là gì? 

Tầng đối lưu là gì? Tầng đối lưu là phần mà thấp nhất của khí quyển của một số hành tinh. Hầu hết các hiện tượng thời tiết hằng ngày mà con người quan sát đều diễn ra ở tầng đối lưu. Đặc điểm của tầng đối lưu này thể hiện ở các dòng đối lưu của không khí nóng từ bề mặt bốc lên cao và lạnh đi. Hiện tượng đối lưu đã mang đến tên gọi cho tầng này.

Vị trí tầng đối lưu

Tầng đối lưu bắt đầu từ bề mặt Trái Đất và kéo dài đến độ cao 20 km ở vùng nhiệt đới, giảm xuống khoảng 11 km ở vĩ độ trung bình và dưới 7 km ở các vùng cực về mùa hè còn trong mùa đông thì không rõ ràng. 

Tầng đối lưu nằm dưới tầng bình lưu, phần thấp nhất của tầng đối lưu, nơi ma sát với bề mặt Trái Đất ảnh hưởng tới luồng không khí, là lớp ranh giới hành tinh. Lớp này thường dày từ vài trăm mét tới 2 km, tùy thuộc vào địa mạo và thời gian của ngày.

Cấu trúc của tầng đối lưu là gì?

Khí quyển hoặc môi trường không khí là một hỗn hợp khí quanh bề mặt trái đất, chiếm khoảng 0,0001% khối lượng trái đất. Khí quyển đóng vai trò quan trọng trong duy trì cân bằng nhiệt của trái đất bằng quá trình hấp thụ bức xạ hồng ngoại từ mặt trời và tái phát xạ khỏi trái đất.

Khí quyển được chia thành các tầng khác nhau phụ thuộc vào sự thay đổi chiều cao và chênh lệch nhiệt độ, bao gồm tầng đối lưu, tầng bình lưu, và các tầng cao khí quyển.

• Tầng đối lưu: Cao đến 10km từ mặt đất, giảm nhiệt độ và áp suất theo chiều cao. Nhiệt độ trung bình trên trái đất 15 độ C, lên ở độ cao 10km giảm xuống từ – 50 độ C đến – 80 độ C.
• Tầng bình lưu: Độ cao Từ 10 – 50km, nhiệt độ, áp suất tăng với chiều cao do càng lên cao càng gần với lớp ozone, lớp ozone xuất hiện ở độ cao 18 – 30 km. nồng độ ozone cao nhất ở độ cao 20 – 25km, cao hơn 1000 lần so với tầng đối lưu (khoảng 10 ppm).
• Tầng trung lưu: ở độ cao trên 50 – 90km, nhiệt độ giảm dần từ đỉnh của tầng bình lưu (50km) đến đỉnh tầng trung lưu (90km), nhiệt độ giảm dần, có thể đạt đến –100oC.
• Thượng tầng khí quyển và tầng ngoài: Đặc điểm của tầng này là nhiệt độ tăng nhanh và mật độ khí ở đây cực loãng.

Các tính năng chính của tầng đối lưu

Tầng đối lưu có đặc điểm chủ yếu là giảm nhiệt độ khi chiều cao tăng lên, với mỗi nghìn feet nhiệt độ, nó sẽ kéo dài 6.5 độ. 

Không khí trong tầng đối lưu trở nên ít đặc hơn khi lên cao với độ dày khoảng 8 -14 km. Lớp này mỏng hơn ở các khu vực của Bắc Cực và Nam Cực, rộng nhất ở một phần của xích đạo. 

Lớp ngay ở trên tầng đối lưu là tầng bình lưu. Ranh giới của giữa hai lớp này được gọi là đương nhiệt đới. Tầng đối lưu chiếm 80% khối lượng của toàn bộ khí quyển. 

Thành phần của lớp không khí bao gồm 78% nitơ và 21% oxy, 1% còn lại được tạo thành từ argon, hơi nước và carbon dioxide. Carbon dioxide được biết là đã tăng tỷ lệ trong những năm qua do hoạt động của con người thải ra. Phần dưới của tầng đối lưu, gần bề mặt trái đất nhất, được gọi là lớp ranh giới.

Đặc điểm của tầng đối lưu là gì?

• Tầng đối lưu nằm ở vị trí thấp nhất trong 3 tầng dày 0 – 16 km
• Đi lên cao 100m, nhiệt độ sẽ giảm đi 0.6 độ C
• Tầng đối lưu tập trung khoảng 90% khối không khí
• Không khí ở tầng đối lưu luôn chuyển động theo chiều thẳng đứng
• Nơi sinh ra các hiện tượng thời tiết mây, mưa, sấm, chớp, gió, bão …

>>>Xem thêm: Môi trường xích đạo ẩm có giới hạn trong khoảng vĩ tuyến nào? Đặc điểm của môi trường xích đạo ẩm?

Sự khác biệt giữa tầng bình lưu và tầng đối lưu là gì?

Khí quyển chia thành các tầng khác nhau, với tầng đối lưu là tầng thấp nhất và tầng bình lưu phía trên. Do các yếu tố khác nhau, chúng được phân loại thành các lớp khác nhau dựa trên những biến đổi khí hậu và  đặc điểm khác nhau như áp suất không khí, nhiệt độ, độ dốc nhiệt độ, tốc độ gió và hướng gió, chúng đều khác nhau ở cả hai máy ảnh.

Tầng đối lưu

Tầng đối lưu được gọi là nhiệt đới, là khu vực không gian không cố định, thường tìm thấy ở khoảng cách 8 -14km từ mực nước biển và là một đường đẳng nhiệt. Đây là khu vực có nhiệt độ ổn định. Trong tầng này, mặt trời xuất hiện vì không khí gần mặt đất ấm hơn không khí ở độ cao lớn hơn, do đất hấp thụ nhiệt từ mặt trời. Với sự chênh lệch độ dốc nhiệt độ âm này so với độ cao, không khí nóng bốc lên và tạo ra dòng đối lưu, gây ra các hiện tượng như gió và mây. 

Tầng bình lưu

Tầng bình lưu, tầng ôzôn với nhiệm vụ là hấp thụ ánh sáng mặt trời ban ngày từ nhiệt lượng xuống. Ở nhiệt độ tăng dần theo độ cao, tầng bình lưu có độ cao cao khoảng 50km, với không khí ấm và độ ẩm tăng, không khí lạnh đi xuống nên gió và mây mưa thường xuất hiện ở tầng đối lưu, không phải ở tầng bình lưu. 

Với áp suất không khí thấp hơn và không khí ấm ngăn chặn dòng đối lưu, tầng bình lưu ít nhiễu động và gió ổn định, là nơi máy bay thương mại thường bay để tránh tác động của nhiễu động.

Ở tầng đối lưu chứa xung quanh 75% lượng khí trong khí quyển còn tầng bình lưu chỉ có 19%.

Vai trò của tầng đối lưu là gì?

Tầng đối lưu là thành phần quan trọng của khí quyển Trái đất nó giữ gần như tất cả hơi nước trong khí quyển Trái đất, điều chỉnh nhiệt độ và tạo ra thời tiết. 

Tầng đối lưu có độ dày và chiều cao khác nhau trên toàn thế giới, đạt đến độ cao tối đa 12 dặm và thấp nhất cao hơn mực nước biển 4 dặm. Không phụ thuộc vào độ cao, tầng đối lưu tạo điều kiện cho việc điều chỉnh nhiệt độ và hình thành mây, những nhiệt độ ấm áp giúp cho tầng đối lưu giữ lại hơi nước, hơi nước sau đó giải phóng dưới dạng kết tủa. 

Tầng đối lưu cũng đóng vai trò là nơi khởi đầu cho chu trình nước của trái đất. Quá trình này diễn ra khi mặt trời kéo nước vào khí quyển thông qua quá trình bốc hơi, sau đó thì nước nguội đi và ngưng tụ lại tạo thành những đám mây. Các đám mây này trữ các hạt nước chúng giải phóng dưới dạng mưa, tuyết, hoặc mưa đá. Tầng đối lưu cũng giữ chất khí như carbon dioxide và nitơ, nhưng sự tích tụ quá mức có thể gây vấn đề môi trường như khói bụi và ô nhiễm không khí.

kết luận

Qua bài viết trên Dự Báo đã giúp bạn hiểu rõ hơn tầng đối lưu là gì, vị trí, đặc điểm cũng như vai trò của nó, hy vọng bài viết sẽ đem đến những thông tin hữu ích. Đừng quên theo dõi dubao.vn để cập nhật thông tin mới nhất nhé.